Dünya süratle “elektrik çağı”na ilerliyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Uluslararası Güç Ajansının (IEA) güç tahlili ve projeksiyonlarında en yetkili global kaynak olarak bedellendirilen Dünya Güç Görünümü’nün (WEO) bu yılki raporu yayımlandı. Rapor, artan jeopolitik belirsizlikler, yeni teknolojiler, pak güç dönüşümü ve iklim değişikliğinin güç güvenliğine tesirlerini incelerken, mevcut jeopolitik gerginliklerin, güç güvenliği ve sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik global eforlar için büyük riskler yarattığını vurguluyor.
Rapora nazaran, jeopolitik gerginlikler, global güç sistemindeki kırılganlıkları ortaya çıkararak pak güce daha süratli geçiş muhtaçlığı olduğunu gösteriyor.

YENİLENEBİLİR GÜÇ DAHA FAZLA İLGİ ÇEKECEK

Raporda, ülkelerin mevcut siyasetleri baz alınarak hazırlanan senaryoya nazaran, global güç piyasası, 2020’lerin ortasından itibaren petrol ve sıvılaştırılmış doğal gazda (LNG) arz fazlasının, birebir vakitte bilhassa güneş gücü ve bataryalar üzere kıymetli pak güç teknolojilerinde büyük üretim kapasitesinin görüleceği bir istikamette ilerliyor.
Düşük emisyonlu güç kaynaklarının 2030’dan evvel dünyanın elektrik talebinin yarısından fazlasını üretmesi beklenirken, kömür, petrol ve doğal gaz dahil tüm fosil yakıtlara yönelik talebin 2030 sonu prestijiyle tepeye ulaşması ve sonrasında düşüşe geçmesi bekleniyor.

DÜNYA ELEKTRİK TALEBİNE HER YIL BİR JAPONYA EKLENİYOR

Temiz güç teknolojilerinin gibisi görülmemiş süratte büyümesine karşın, büyümenin dağılımı, teknolojiler ve pazarlar ortasında geniş çaplı farklılıklar gösteriyor. Son 10 yılda global elektrik talebi ise güç talebinin iki katı büyüdü. Dünya elektrik talebinde her yıl Japonya‘nın talebine eş paha artışın görüldüğü bu ortamda, “yeni ve daha elektrikli bir güç sisteminin hatları” belirginleşiyor. Pak gücün süratle büyümeye devam edebilmesi ve artan talebin bu kaynaklarla karşılanabilmesi için bilhassa elektrik şebekeleri ve depolama alanında yatırımların süratle artması gerekiyor. Elektrik dalının inançlı halde karbonsuzlaşması için yenilenebilir güç ile şebeke ve batarya yatırımlarının eşit düzeyde ilerlemesine muhtaçlık duyuluyor. IEA’e nazaran, pak güç dönüşümünde artan ivmeye karşın, dünya hala net sıfır emisyon amaçlarıyla uyumlu bir patikadan hayli uzakta. Bugünkü siyasetler, global karbondioksit emisyonlarının yakın vakitte tepe yapmasını ve sonrasında düşüşe geçmesini sağlayacak lakin bu düşüşün keskin olmaması halinde 2100’e kadar global sıcaklık artışının sanayi öncesi periyot ortalamasının 2,4 derece üzerine çıkma riski bulunuyor. Bu da Paris Mutabakatı’nda global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırma amacının üzerinde.

“ELEKTRİK ÇAĞI GELECEKTEKİ GLOBAL ENERJİ SİSTEMİNİ TANIMLAYACAK

IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ait değerlendirmesinde, 2025 prestijiyle jeopolitik gerginliklerin nasıl gelişeceğine bağlı olarak daha yüksek petrol ve doğal gaz arzının bulunması ihtimaliyle çok farklı bir güç dünyası oluşabileceğini belirtti.

Birol, şöyle devam etti: Bu, fiyatlar üzerinde aşağı taraflı baskı manasına geliyor ve fiyat artışlarından sert bir formda etkilenen tüketicilere bir nebze rahatlama sağlıyor. Fiyat baskılarından kaynaklanan bu nefes alma alanı, siyaset yapıcılara pak güç dönüşümü yatırımlarını artırmaya ve verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını kaldırmaya odaklanmaları için fırsat sağlayabilir. Bu, hükümet siyasetlerinin ve tüketici tercihlerinin güç kesiminin geleceği ve iklim değişikliğiyle uğraş için büyük sonuçlar doğuracağı manasına geliyor.” Daha evvelki WEO raporlarında, global güç sisteminin geleceğinin elektriğe dayalı olduğunu belirttiklerini anımsatan Birol, “Şimdi bu herkes tarafından görünür hale geldi. Güç tarihimizde kömür çağı ve petrol çağını gördük. Artık ise süratle elektrik çağına ilerliyoruz. Bu çağ, gelecekteki global güç sistemini tanımlayacak ve giderek daha fazla biçimde pak elektrik kaynaklarına dayalı olacak.” değerlendirmesinde bulundu. Birçok global güç trendinde olduğu üzere Çin’in bu eğilimin de büyük bir kesimi olduğunun altını çizen Birol, yatırım, fosil yakıt talebi, elektrik tüketimi, yenilenebilir güç, elektrikli araçlar ve pak teknolojiler başta olmak üzere “neredeyse her güç öyküsünün özünde bir Çin hikayesi” bulunduğunu lisana getirdi.

“BENZİN FİYATINI DEĞİL, ELEKTRİĞİNN KİLOVATSAT BAŞI FİYATINI ÖNEMSEYECEĞİZ”

IEA Baş Güç Ekonomisti ve WEO’nun başyazarlarından Tim Gould, yaptığı açıklamada, klâsik petrol ve gaz arzını etkileyen risklerin güç güvenliği için hala kritik olduğunu ve Orta Doğu’da tırmanan çatışmaya bağlı olarak bölgedeki gaz ve petrol üreticilerinin, global arz açısından değer taşıdığını anlattı. Bu klasik ögelerin yanı sıra elektrik bölümündeki sıkıntıların, kritik mineraller dahil pak güç tedarik zincirlerinin güvenliği ve dayanıklılığının güç güvenliğinin modülü olduğunu belirten Gould, şöyle konuştu: Artan ek güç gereksinimimizin giderek daha değerli bir kısmı yalnızca elektrikle karşılanıyor. Global elektrik talebine her yıl yeni bir Japonya eş bedeli ekliyoruz. Bunun nedeni, elektriğin çağdaş hayatlarımızın merkezinde olması ve birebir vakitte evvelce fosil yakıtlarla karşıladığımız birtakım gereksinimlerimizin artık elektrikle karşılanması. Ayrıyeten kısmen yapay zekanın artan kullanımıyla da irtibatlı olarak bilgi merkezlerinin elektrik talebinde de yükseliş görüyoruz.”

“GELECEK, ELEKTRİK ÇAĞI OLACAK”

Gould, tüm bu gelişmelere bağlı olarak elektriğin merkezde yer aldığı bir güç sisteminin oluştuğunu lisana getirerek, konuşmasını şöyle sürdürdü: Bu yüzden geleceğin güç sisteminin tanımlayıcı özelliği olarak yeni bir elektrik çağından bahsediyoruz. Bu elektrik, tıpkı vakitte emisyonları azaltmamıza yardımcı olması için pak güç teknolojilerinden üretilmeli. Bizim tüketici olarak ise güç sistemiyle olan ana bağımızın önümüzdeki periyotta artık elektrik faturamız olacağını düşünüyorum. Güç sistemine baktığımızda en çok önemseyeceğimiz sayılar, petrolün varil başına kaç dolara satıldığı ya da akaryakıt istasyonunda akaryakıtın fiyatının ne olduğu değil, meskende elektrik için kilovatsaat başına ne kadar ödediğimiz olacak. Bu, tüketicilerin farkında olması gereken en kıymetli sayı olacak.”

“ELEKTRİK, ULAŞIM KESİMİNDE PETROLE MEYDAN OKUMAYA BAŞLIYOR

Dünyada şu anda elektrifikasyonun en süratli bina kesiminde ilerlediğini bildiren Gould, en az ilerlemenin ise ulaşım bölümünde görüldüğünü söyledi. Gould, petrol tüketiminin ulaşım dalında hala çok yüksek olduğuna işaret ederek, “Ancak elektriğin petrole meydan okumaya başladığını görüyoruz. Çin’de bunun çok çarpıcı bir göstergesi var. Son bilgiler, Çin’deki tüm yeni araç satışlarının yarısının elektrikli olduğunu gösteriyor. Bu, Çin’in yalnızca birkaç yıl evvelki durumuna kıyasla nitekim büyük bir değişim ve bu durum petrol piyasaları için şimdiden tesir yaratmaya başlıyor.” diye konuştu. Öte yandan, demir, çelik, alüminyum ve çimento üzere dallarda elektrifikasyonun hızlanması için farklı teknoloji setlerine muhtaçlık olduğunu aktaran Gould, şebeke ve depolama altyapısının da süratle gelişmesi gerektiğinin altını çizdi.